هوش مصنوعی و رباتیک از مهم‌ترین فناوری‌های تحول‌آفرین عصر دیجیتال هستند که می‌تواند در حرکت به سمت تحول دیجیتال یاری‌دهنده باشد. هوش مصنوعی یک اصطلاح اشتراکی برای سیستم‌های کامپیوتری است که می‌توانند محیط خود را حس کرده، فکر کنند و در واکنش به آنچه حس می‌کنند، عمل کنند. این فناوری‌ها همچنین می‌توانند اثرات زیادی بر آینده کار در عصر دیجیتال بگذارند.
آمار و ارقامی در باب آینده کار در عصر هوش مصنوعی
- مطالعه دو ساله مکنزی نشان می‌دهد که تا سال ۲۰۳۰، ایجنت‌ها و ربات‌های هوشمند می‌توانند جایگزین ۳۰ درصد از نیروهای انسانی فعلی جهان شوند.
- موسسه جهانی مکنزی پیش‌بینی کرد که ۴۵ میلیون آمریکایی – یک چهارم نیروی کار – تا سال ۲۰۳۰ شغل خود را به دلیل اتوماسیون از دست خواهند داد.
- متخصصین صنعتی مانند فورچون نیز اعلام کرده‌اند که «ربات‌ها در ۱۵ سال آینده جایگزین ۴۰ درصد مشاغل خواهند شد».
- بر اساس تجزیه و تحلیل دانشگاه آکسفورد، نزدیک به نیمی از مشاغل در ۲۵ سال آینده توسط ربات‌ها تصاحب خواهند شد.
- طبق گزارش کنگره جهانی هوشمندی، هوش مصنوعی، دستیاران شخصی مجازی و چت‌بات‌ها تا سال ۲۰۲۴، جایگزین تقریباً ۷۰ درصد از حجم کاری مدیران خواهند شد.
- ایلان ماسک، پیشرو فناوری، در مصاحبه‌ای با نیویورک تایمز گفت که هوش مصنوعی در پنج‌سال آینده بر انسان‌ها تسلط خواهد یافت.
تحول مشاغل در عصر دیجیتال
استفاده از فناوری‌های تحول‌آفرینی مانند هوش مصنوعی و رباتیک، تغییرات زیادی را در مشاغل ایجاد کرده است.
- شغل‌هایی که از بین میروند
- شغل‌هایی که بهوجود میآیند
- شغل‌هایی که تغییر می‌کنند
با توجه به «گزارش آینده مشاغل ۲۰۲۰» مجمع جهانی اقتصاد، انتظار می‌رود هوش مصنوعی تا سال ۲۰۲۵ جایگزین ۸۵ میلیون شغل در سراسر جهان شود. اگرچه این ترسناک به نظر می‌رسد، اما در ادامه این گزارش آمده است که ۹۷ میلیون شغل جدید نیز در همین دوره زمانی ایجاد خواهد کرد.
طبق این گزارش، ۲۰ شغلی که بیشترین افزایش و کاهش تقاضا را در بین صنایع مختلف داشته‌اند، به شرح زیر هستند:
شکل ۱. ۲۰ شغلی که بیشترین افزایش و کاهش تقاضا را در بین صنایع مختلف داشته‌اند.
شغل‌هایی که بیشترین افزایش را در تقاضا داشته‌اند به ترتیب، تحلیلگران و دانشمندان داده، متخصصین هوش مصنوعی و یادگیری ماشینی و متخصصین کلان‌داده هستند. در مقابل مشاغلی که بیشترین کاهش در تقاضا را شاهد بوده‌اند، کارمندان واردکردن داده، منشی‌های اجرایی و اداری و کارمندان حسابداری، کتابداری و پرداخت هستند.
بسیاری از فعالیت‌هایی که امروزه کارکنان انجام می‌دهند پتانسیل اتوماتیک‌شدن را دارند. تغییرات تکنولوژیکی در طول دو قرن گذشته پس از انقلاب صنعتی به طور مداوم محیط کار را تغییر داده است، اما سرعتی که امروزه فناوری‌های اتوماسیون با آن در حال توسعه هستند و مقیاسی که می‌تواند دنیای کار را متحول کند، عمدتاً بی‌سابقه است.
یک یافته مهم دیگر این است که حتی اگر کل مشاغل خودکار نشوند، اتوماسیون جزئی (که در آن فقط برخی از فعالیت‌هایی که یک شغل را ایجاد می‌کنند خودکار هستند) تقریباً بر همه مشاغل تا حدی تأثیر می‌گذارد. این تاثیر تنها بر روی کارگران و کارمندان کارخانه نیست، بلکه بر باغبان‌های و تکنسین‌های آزمایشگاه دندانپزشکی، طراحان مد، نمایندگان فروش بیمه و همچنین مدیران عامل اثرگذار خواهد بود.
حدود ۶۰ درصد از همه مشاغل، حداقل ۳۰ درصد فعالیت‌هایی دارند که از نظر فنی بر اساس فناوری‌های موجود امروزی قابل خودکار شدن می‌باشند.
مزایا و ضعف‌های هوش مصنوعی و رباتیک
از جمله مزایای استفاده از هوش مصنوعی و رباتیک می‌توان به قدرت رایانش، قدرت حافظه (ذخیرهسازی و فراخوانی)، سرعت، دقت، بهرهگیری در محیطهای مضر و خطرناک برای انسان، بدون خستگی، بدون اعتراض، بدون درخواست مرخصی و بدون سندیکا و تحصن اشاره کرد.
اما در رابطه با نقاطی که هوش مصنوعی و رباتیک می‌تواند در آن‌ها بهبود یابد، می‌توان خلاقیت، قابلیت اطمینان، تفکر راهبردی، رهبری، مذاکره و حل تعارضات، هوش هیجانی و همدلی را نام برد.
فناوری‌ها در صنایع مختلف مشاغل جدیدی ایجاد می‌کنند که اکثر ما حتی نمی‌توانیم آن‌ها را تصور کنیم و همچنین راه‌های جدیدی برای درآمدزایی ایجاد می‌کنند. یک سوم از مشاغل جدید ایجاد شده در ایالات متحده در ۲۵ سال گذشته، انواعی بودند که یا وجود نداشتند یا کم بودند. این مشاغل در زمینه‌هایی از جمله توسعه فناوری اطلاعات، تولید سخت‌افزار، ایجاد اپلیکیشن و مدیریت سیستم‌های فناوری اطلاعات بوده است.
نقش رو به رشد کلان‌داده‌ها در اقتصاد و کسب‌وکار، نیاز قابل توجهی را برای متخصصان آمار و تحلیلگران داده ایجاد می‌کند. کمبود تقریبی ۲۵۰۰۰۰ دانشمند داده تنها در ایالات متحده، تا یک دهه آینده تخمین زده می‌شود.